Niet alleen zijn nu een jurk en een mantel van Hirsch & Cie te bewonderen in het Verzetsmuseum Amsterdam, dankzij ‘Mode op de bon’ ontdekte ik ook weer een oud-medewerker van het modehuis. Het is mij een raadsel hoe het kan dat ik het tragische verhaal van verzetsstrijder Sjoerd Bakker niet eerder ben tegengekomen, maar toch is het zo.
Opleiding bij Hirsch & Cie
Sjoerd Bakker werd op 10 juni 1915 geboren in Leeuwarden. Zijn familie was eigenaar van de modemagazijnen P.S. Bakker in Leeuwarden en Groningen. Zelf kreeg Sjoerd zijn opleiding bij Hirsch & Cie. Volgens de tentoonstelling ‘Mode op de bon’ in het Verzetsmuseum Amsterdam verliet Bakker het modehuis begin 1941, nadat de joodse directie op non-actief was gezet als gevolg van de anti-Duitse speech van Arnold Kahn. Daarna vestigde Bakker een eigen atelier in de Vondelstraat.
Verzetswerk
Bakker sloot zich aan bij de verzetsgroep rond beeldhouwer Gerrit van der Veen. Hij naaide in zijn atelier de politie-uniformen die werd gebruikt bij de aanslag op het Amsterdamse Bevolkingsregister aan de Plantage Kerklaan 36 op 27 maart 1943. Vermomd als politiemannen drongen Gerrit van der Veen, Willem Arondeus, Johan Brouwer, Karl Gröger, Coos Hartogh, Henri Halberstadt, Rudi Bloemgarten, Sam van Musschenbroek, Koen Limperg, Guus Reitsma, Cornelis Leende Barentsen en Cornelis Roos het gebouw binnen. Zij bliesen het pand op, waardoor brand ontstond. De brandweer treuzelde vervolgens bij het blussen van de brand, waardoor veel waterschade ontstond. Slechts 15 procent van de systeemkaarten volledig vernietigd door de brand. Daardoor was de aanslag maar gedeeltelijk succesvol.
Ter dood veroordeeld
Na de aanslag dook Sjoerd Bakker onder, maar hij werd later alsnog opgepakt. In juni 1943 volgde een rechtszaak tegen Bakker en elf andere aanslagplegers in een zaal van het Koloniaal Instituut (het tegenwoordige Tropeninstituut). Zij werden allen ter dood veroordeeld. Op 1 juli 1943 fusilleerden de Duitsers Sjoerd Bakker en de elf andere veroordeelden in de duinen bij Overveen.
Plaquette ter herinnering
Sinds 1946 hangt een plaquette naast de deur van Plantage Kerklaan 36. Deze herinnert aan de aanslag en de gefusilleerde verzetsmensen die daaraan deelnamen, onder wie Sjoerd Bakker.
Update, 20 maart 2021:
Over Sjoerd Bakker en zijn familie schreef Toni Boumans het boek Je mag wel bang zijn, maar niet laf, dat op 9 februari 2021 verscheen bij Uitgeverij Balans.
