Het was alweer een tijdje geleden dat ik een kledingstuk van Hirsch in het museum zag. De laatste keer was in Museum Paulina Bisdom van Vliet, eind 2018. Nu zijn een jurk en een mantel van Hirsch uit de collectie van Couturage te zien in de tentoonstelling ‘Mode op de bon’ in het Amsterdamse Verzetsmuseum.
Verschillende stoffen
De jurk bestaat uit verschillende delen en stoffen van verschillende kleuren. Dit is typerend voor de mode in de Tweede Wereldoorlog, die beïnvloed werd door schaarste en de textielkaart. Van oude kledingstukken of restjes uit de lappendoos konden prima nieuwe jurken worden gemaakt, volgens vrouwen- en modetijdschriften als Het rijk der vrouw. Zelf stuurde Hirsch ook brieven en flyers om klanten op te roepen oude kledingstukken in te leveren bij aankoop van een nieuw kledingstuk. Zo kwam het modehuis in februari 1942 met een ´belangrijke mededeeling´:
Het Rijksbureau voor de Distributie van Textielproducten heeft vergunning verleend om een gedragen kleedingstuk, bij aankoop van nieuwe kleeding, bij ons in te leveren. De daarvoor te vergoeden textielpunten komen dan in mindering van het voor nieuwe kleeding verschuldigde aantal.[1]
In diezelfde maand nog ontvingen klanten een brief, waarin de nieuwe collectie werd aangekondigd. Deze collectie kwam er ‘niettegenstaande de huidige, moeilijke omstandigheden en de schaarschte aan materiaal.’ Ook in deze brief riep Hirsch de klanten op restjes stof in te leveren, om deze te laten verwerken tot nieuwe kledingstukken:
Daar wij veronderstellen, dat U nog wel in het bezit zijt van één of meer coupons stof, zijde of imprimé, welke U gaarne verwerkt zoudt willen zien, meenen wij te mogen aannemen, dat het toonen van de bedoelde collectie zeker ook Uwe belangstelling zal kunnen wekken.[2]
Applicaties van mollenbont
De mantel van Hirsch & Cie die in het Verzetsmuseum te zien is werd waarschijnlijk al voor de oorlog gekocht bij het modehuis. Tijdens de oorlog werden er bontapplicaties op de revers bevestigd. Op deze wijze kreeg oude kleding een nieuwe look en werd slijtage verdoezeld. Ook dit versieren was kenmerkend voor de mode tijdens de oorlog, en werd zelfs een echte trend.
Vaak werd konijnenbont gebruikt als versiering van kleding, maar waarschijnlijk werd bij deze mantel mollenbont gebruikt. Mollenbont was niet op de bon en het was relatief gemakkelijk om zelf de dieren te vangen en bont te maken van hun vacht.
Behalve de kledingstukken van Hirsch zijn er nog vele andere kledingstukken uit de Tweede Wereldoorlog te zien. Zo zijn er kledingstukken van jute, hondenhaar, ondertapijt en parachutestof. Ook is er een link gelegd tussen hergebruik tijdens de oorlog en nu. In de tentoonstelling zijn onder andere ontwerpen van gerecycled materiaal van Viktor & Rolf, Ronald van der Kemp en Lisa Konno te bewonderen.
Meer weten?
Wil je meer weten over het Amsterdamse modehuis Hirsch & Cie? Lees dan mijn boek over de geschiedenis van dit modehuis, dat is verschenen bij Uitgeverij Verloren.
Bestel hier het boek ‘Hirsch & Cie Amsterdam (1882-1976)’[1] Stadsarchief Amsterdam. Collectie klein materiaal, N 63.03.006: Belangrijke mededeeling van Hirsch & Cie Amsterdam, februari 1942.
[2] Stadsarchief Amsterdam. Collectie klein materiaal, N 63.03.006: Brief Hirsch & Cie Amsterdam, februari 1942.
