Heeft u ooit gehoord van het warenhuis Siegel-Cooper, dat filialen had in Chicago en New York? Grote kans dat het geen belletje doet rinkelen, want het warenhuis is al decennialang gesloten. De afgelopen twee weekenden werd Siegel-Cooper echter weer tot leven gewekt in het Friese dorp Akkrum tijdens ‘Meet me at the fountain’, een evenement dat werd georganiseerd in het kader van Leeuwarden Culturele Hoofdstad 2018.

Siegel-Cooper department store Chicago
Siegel, Cooper & Company, Chicago

Siegel-Cooper & Company, Chicago en New York

Het Amerikaanse warenhuis werd namelijk mede opgericht door Folkert Kuipers, die op 23 oktober 1843 in Akkrum werd geboren. Op zijn tweeëntwintigste vertrok hij naar de Verenigde Staten, waar hij trouwde met de Zeeuwse Antoinette (Netty) de Graaff en zijn naam veranderde in Frank Cooper. In 1887 opende hij samen met Henry Siegel en Isaac Keim een warenhuis in Chicago, de bakermat van veel grote Amerikaanse warenhuizen.

In 1896 opende Siegel-Cooper een filiaal aan Sixth Avenue in New York. Met een vloeroppervlak van 7 hectare was het gebouw destijds ’the largest store in the world’. In het warenhuis waren onder andere een kruideniersafdeling, een kapperszaak, telegraafkantoor, theater, fotostudio, bank, tandarts, restaurant en galerie te vinden. Op de begane grond bevond zich een fontein, een populaire ontmoetingsplek die in Akkrum werd gereconstrueerd. Het warenhuis was zo succesvol, dat het op het hoogtepunt maar liefst 3000 (!) medewerkers had.

Trouw aan de Friese roots

Ondanks zijn grote overzeese succes en zijn naturalisatie tot Amerikaans staatsburger bleef Folkert Kuipers/Frank Cooper trouw aan zijn Friese roots. Toen hij eens terugkwam in zijn geboortedorp Akkrum schrok hij van de armoede in het dorp, vooral onder ouderen. ‘Dit moet anders’ zei hij tegen zijn vader en hij voegde de daad bij het woord. In 1899 stichtte hij het nog altijd bestaande Coopersburg voor arme ouderen, dat in 1901 werd geopend. Na de dood van Folkert/Frank werd in de tuin van Coopersburg een mausoleum gebouwd, waar Folkert Kuipers/Frank Cooper en zijn vrouw werden bijgezet. Zo bleven Cooper en Akkrum voor eeuwig met elkaar verbonden.

Met het warenhuis Siegel-Cooper ging het helaas snel bergafwaarts. Het warenhuis ging in 1915 failliet en twee jaar later sloot het New Yorkse filiaal de deuren. Het filiaal in Chicago wist dit lot nog enige tijd uit te stellen, maar ging rond 1930 ook definitief dicht. De gebouwen bleven echter bewaard. Tegenwoordig is het gebouw in Chicago onderdeel van de Robert Morris University en doet het filiaal in New York na verschillende andere functies te hebben gehad weer dienst als winkelcentrum.

Department Siegel-Cooper - Meet me at the fountain in Akkrum
Links: reconstructie van de fontein in Akkrum. Rechts: buste van Folkert Kuipers/Frank Cooper.

Hernieuwde aandacht 

Nu werd de geschiedenis van het warenhuis weer even tot leven gewekt in Akkrum. Als historicus is het makkelijk om kritiek te leveren op de wijze waarop dit was gedaan. Zo werd de geschiedenis van Siegel-Cooper en de band met Akkrum en Coopersburg niet of nauwelijks in een historische context geplaatst. Ook leek niet te zijn nagedacht over de historische correctheid van de kleding, die rechtstreeks afkomstig leek uit de verkleedkist of van de toneeluitleen. Een dame met cloche – een hoed die hip was in de jaren twintig van de twintigste eeuw – was wel heel erg vooruitstrevend in het New York van 1896…

Zoals ik eerder al schreef na de re-enactment van de bevrijding van Groningen zie ik echter ook de positieve kant van evenementen als Meet me at the fountain. Ten eerste laat het zien hoe geschiedenis een samenleving kan verenigen en mobiliseren. In het geval van Akkrum was het de trots op een succesvolle dorpsgenoot die hen bond en hen een gemeenschappelijk doel, namelijk de reconstructie van warenhuis Siegel-Cooper, bood. Ik heb bewondering voor de wijze waarop een groot deel van de dorpsbewoners samenwerkte om een groot evenement mogelijk te maken.

Educatieve functie van Meet me at the fountain

Een evenement als Meet me at the fountain kan bovendien een educatieve functie hebben. Mensen die normaliter niet geïnteresseerd zijn in geschiedenis, en die niet naar musea gaan of geschiedenisboeken lezen, kunnen zo op laagdrempelige manier kennismaken met verhalen uit het verleden. Waarschijnlijk kenden voorheen maar weinig mensen het verhaal van het Amerikaanse warenhuis Siegel-Cooper, laat staan dat zij wisten dat er een verband bestond tussen het warenhuis en het Friese dorp Akkrum. Het is de grote verdienste van Meet me at the fountain dat er aandacht is gekomen voor deze geschiedenis, en dat mensen er bewust van zijn gemaakt. En misschien, heel misschien heeft het iemand wel geïnspireerd om zich verder te verdiepen in de geschiedenis van warenhuizen, Akkrum of New York. Laten we het hopen.

Share