Nu de kopij voor mijn boek is opgestuurd naar de vormgever kan ik mijn blik op de toekomst richten. Er komt eindelijk weer tijd voor nieuwe projecten en voor onderzoek naar mijn eigen familiegeschiedenis. Om alvast inspiratie daarvoor op te doen bezocht ik afgelopen zondag het Famillement, een tweejaarlijks evenement op het gebied van familiegeschiedenis, dat dit jaar in Leeuwarden werd gehouden. Ik ging dus letterlijk en figuurlijk terug naar mijn Friese roots.

Eigenlijk ben ik alleen maar geïnteresseerd in de familie Knoop, vanwege de link met textiel. Ik weet dat mijn familie van vaderskant al tweehonderd jaar in hetzelfde Friese dorp woont. De voorouder die zich daar in 1816 vestigde was een meesterwever, die afkomstig was uit de streek rondom de Duitse stad Münster. Ik moet dus naar Duitsland, wil ik meer weten over mijn familiegeschiedenis en de link met textiel.

Op de informatiemarkt van het Famillement richtte ik mij dan ook uitsluitend op stands van organisaties die te maken hadden met Friesland en Duitsland. Bij de stand van de werkgroep genealogisch onderzoek Duitsland werd mij echter verteld dat onderzoek in Duitsland niet gemakkelijk is. Onze oosterburen hebben veel minder materiaal gedigitaliseerd en het is moeilijk na te gaan welke informatie waar te vinden is. Misschien moet ik toch eerst nog eens meer onderzoek doen naar de Friese tak van de familie, bijvoorbeeld bij Tresoar. Of bidprentjes gaan bekijken bij het archief- en documentatiecentrum voor R.K. Friesland. Wel zo gemakkelijk.

Genealogie voor historische non-fictie

Nadat ik de informatiemarkt had bezocht ging ik naar de lezing van Kim Heijdenrijk, wiens boek Op zoek naar George ik met veel plezier heb gelezen. Kim vertelde over het gebruik van genealogie bij het schrijven van historische non-fictie. Dat deed zij zo gepassioneerd dat zij helaas niet meer toekwam aan het deel waarin zij zou vertellen hoe je de gegevens uit de bronnen uiteindelijk vertaalt naar een leesbaar en meeslepend verhaal. Dat maakte de lezing niet minder leerzaam. Veel van de bronnen die Kim noemde ken ik weliswaar, maar dankzij deze lezing weet ik nu ook dat signalementen op politiebladen vaak foto’s bevatten en dat in gevangenisregister beschrijvingen van het uiterlijk van mensen terug te vinden zijn.

Wat voor mij echter het meest bruikbaar was voor de toekomst waren de tips die Kim gaf voor het noteren en ordenen van de bronnen. Zo adviseerde zij om zeer gedetailleerde tijdlijnen te maken mét bronvermelding en een prikbord met de adressen van personages te maken. Voor het catalogiseren van de bronnen gaf zij het advies om iedere persoon een apart mapje te geven en daarnaast een aparte onderzoeksmap bij te houden met instellingen en toegangs- en inventarisnummers. Nu hield ik voor mijn onderzoek naar Hirsch ook al dergelijke mappen bij, maar het duurde lang voordat ik hier een goed systeem in had gevonden en ik kan mijn systeem nog verder perfectioneren. Ik ga de tips van Kim daarom zeker in praktijk brengen.

Interview met Dieuwertje Blok over Verborgen Verleden

Eigenlijk wilde ik ’s middags naar de lezing/workshop van Lilian de Bruijn over familiegeschiedenis schrijven, maar toen ik daar (enigszins aan de late kant) aankwam zat de zaal al vol. Niet wetend waar ik dan naartoe zou gaan liep ik de eerste de beste zaal in waar nog wel ruimte was. Er bleek een interview met Dieuwertje Blok over Verborgen Verleden plaats te vinden, dat verrassend leuk bleek te zijn. Het interview gaf namelijk een interessant kijkje achter de schermen van het bekende televisieprogramma.

Zo vertelde zij dat zij voorafgaand aan de opnames slechts één verkennend gesprek had gehad. Daarbij leverde zij informatie aan en kreeg zij te horen hoe het programma in zijn werk ging. Ook werd zij gewaarschuwd dat de informatie over haar familie mogelijk niet interessant genoeg was voor een televisieprogramma. De stamboom van Dieuwertje Blok bleek echter wel degelijk genoeg interessant materiaal op te leveren, maar pas tijdens de opnames kreeg zij te horen wat er boven water was gekomen. Voor haar waren de uitkomsten van het onderzoek dus ook een grote verrassing.

Schotse Stuarts

Dieuwertje Blok bleek niet alleen een joodse achtergrond te hebben, maar ook af te stammen van steenrijke Schiedamse jeneverfabrikanten en de Schotse Stuarts, die aanspraak maakten op de Britse troon. Op de vraag wat dat met haar deed antwoordde Blok dat zij het leuk vond dat de geschiedenis van haar familie zo ver terug in de tijd ging. Belangrijker was echter dat zij het gevoel bevestigd zag dat er twee volkomen verschillende werelden in haar samenkomen en dat bepaalde eigenschappen gebed zijn in een familietraditie die verder gaat dan alleen de recente geschiedenis.

Ik moest denken aan het boek Familieverhalen. De kunst van het schrijven over je naasten. Daarin schrijft Tanny Dobbelaar dat mensen op zoek zijn naar ‘psychologische continuïteit’ en die door hun familieverhaal bestendigen. In het boek noemt Dobbelaar de aflevering van Verborgen Verleden met advocaat Gerard Spong, maar hier deed Dieuwertje Blok in feite precies hetzelfde. Zij koppelde haar identiteit aan haar familiegeschiedenis.

DNA en familiegeschiedenis: Hype of hulp?

Omdat er dit jaar extra aandacht was voor het gebruik van DNA bij familiegeschiedenis wilde ik tot slot ook nog een lezing over dit onderwerp meepikken. Historicus en genealoog Rob van Drie, die werkzaam is bij het CBG/Centrum voor familiegeschiedenis, sprak vooral over zijn eigen ervaringen bij het gebruik van DNA bij familiegeschiedenis. Omdat ik nog erg weinig weet van dit onderwerp klonk het mij, mede dankzij alle letter- en cijfercombinaties, nogal ingewikkeld in de oren.

De conclusie van het verhaal leek te zijn dat DNA-onderzoek in de toekomst wellicht meer antwoorden kan opleveren, maar dat er nu nog veel onbekend blijft. Eerst moeten er meer testers komen, zodat er meer matches komen en er op den duur een link kan worden gemaakt tussen DNA en papieren genealogie. Zover is het nu vaak nog niet. Om nu honderden dollars of euro’s uit te geven aan DNA-onderzoek lijkt mij persoonlijk dan ook niet de moeite waard. Dat gevoel zag ik nog eens bevestigd door het nieuws dat de gegevens van 92 miljoen gebruikers van MyHeritage zijn uitgelekt.

Benieuwd wat ik ga doen met de kennis die ik heb opgedaan op het Famillement? Binnenkort vertel ik meer over de zoektocht naar mijn familiegeschiedenis. Houd mijn blog in de gaten of volg mij op Twitter of Facebook.

Doet u ook onderzoek naar familiegeschiedenis? Laat het mij weten. Ik vind het interessant om ervaringen van andere onderzoekers te horen en ideeën uit te wisselen.

Share