Houdt u van textiel? Of heeft u een band met Tilburg? Dan is het nieuwe project van het Regionaal Archief Tilburg wellicht iets voor u. Zij zoeken namelijk enthousiaste mensen die mee willen helpen de Tilburgse textielindustrie in kaart te brengen.
Het is bekend dat Tilburg nog niet zo heel lang geleden vele wolfabrieken telde, maar nog altijd is daar geen volledig (digitaal) overzicht van. Volgens Frans Kense, auteur van Tilburg wolstad. Herinneringen aan een glorietijd komt dat doordat de textielindustrie in Tilburg groot en complex was, waardoor het moeilijk is een goed beeld te krijgen:
Als er sprake was geweest van een handvol grote bedrijven, zoals in Eindhoven, dan was het probleem een stuk kleiner. Maar in Tilburg waren meer dan vijftig uiteenlopende textielbedrijven actief, van wasserijen, spinnerijen, weverijen tot afwerkingsbedrijven. Naast de volledig geïntegreerde fabrieken waarbij alles onder één dak gebeurde. In al die fabrieken werkten ruim vijftienduizend Tilburgers.[1]
Het Regionaal Archief Tilburg spreekt zelfs van een aantal van vijf- à zeshonderd textielgerelateerde bedrijven in de 19e, 20e en 21e eeuw. Het is duidelijk dat het voor een individuele onderzoeker niet een gemakkelijke klus is om orde in die chaos te scheppen. Daarom ben ik ook erg blij met het initiatief van het Tilburgse archief om de textielindustrie collectief te inventariseren met behulp van een grote groep mensen. Het doel is om alle textielproductiebedrijven uit de periode van de 19e tot en met de 21e eeuw te beschrijven in de Tilburg Wiki en, waar mogelijk, te koppelen aan het Geheugen van Tilburg en Tilburg op de Kaart. Zo ontstaat een database die toegankelijk is voor iedereen.
Dat is natuurlijk fantastisch, maar het is slechts een begin. Met het inventariseren van de Tilburgse situatie blijft de kennis van de textielindustrie nog slechts beperkt tot één stad, terwijl er veel meer centra voor textielproductie in Nederland waren. Twente is daarvan waarschijnlijk het meest bekende voorbeeld, maar ook in Groningen bestond een levendige confectie-industrie. Zou het niet mooi zijn wanneer de textielindustrie daar ook in kaart zou worden gebracht?
Dat databases of kaarten die de grote lijnen van de geschiedenis in kaart brengen interessant zijn voor historisch onderzoek bewijzen de Sonttolregisters. Deze database kan gebruikt worden voor kwantitatief onderzoek, waarmee vele nieuwe inzichten op het gebied van onder andere scheepvaart, productie en consumptie verkregen kunnen worden.
In het geval van de textielindustrie in Nederland kan een structurele inventarisatie ook leiden tot meer kennis over de achtergrond van bedrijven, levensduur, concentratie van bepaalde producten op bepaalde locaties, handel, consumptie en productie. Ook grotere vragen omtrent de industrialisatie van Nederland in het algemeen en de ontwikkeling en/of neergang van bepaalde regio’s of steden kunnen er wellicht door beantwoord worden. Er kunnen verbanden gelegd worden die door de focus op individuele bedrijven eerder niet gelegd konden worden. Daarom roep ik de archieven van Nederland op: verenigt u, en volg het voorbeeld van het Regionaal Archief Tilburg, zodat wij met z’n allen weer wat meer te weten komen over onze ooit zo glorieuze textielindustrie, die tegenwoordig helaas toch wat in de vergetelheid is geraakt.
[1] Frans Kense, Tilburg wolstad. Herinneringen aan een glorietijd (z.p. z.j.) 5.
