Een folder van Hirsch uit de jaren dertig

Enkele weken geleden viel een grote envelop op mijn deurmat. Tot mijn grote verrassing viel er een folder van Hirsch uit toen ik hem opende. Hij was afkomstig van de vriendin van een vriend van mijn vriend – volgt u het nog? – die hem per toeval op Marktplaats had gevonden. Had ik al gezegd hoe dankbaar ik ben voor alle mensen die met mij meeleven, interesse tonen en mij zelfs spontaan rekeningen en folders van Hirsch sturen? Dat kan ik namelijk niet vaak genoeg benadrukken.

Hoewel nergens een datum vermeld staat is de folder aan de hand van catalogi van Hirsch toch te dateren in de periode tussen 1933 en 1939. Hij bevat prachtige zwart-wit illustraties van zeventien kledingstukken voor (jonge)dames en kinderen, variërend van een mantel en jurken en tot hoeden en schoenen. Ook zijn blouses afgebeeld in de folder, want “Uw garderobe is compleet met een blouse van Hirsch,” aldus het modehuis zelf.

Visites, tennis en diners

De damesjurken hebben namen als ’thé gala’, ‘petit diner’ en ‘pour rendre visite’ (om visite te maken). Het zijn stuk voor stuk slanke, rechte modellen, met een lengte tot laag op de kuit en ceintuurs in de taille. Vaak werden de jurken gecombineerd met (lange) handschoenen en een hoed, soms ook met een bontstola of handtas.

Daarnaast verkocht Hirsch een tennisjapon, die wellicht tegenwoordig heel wat minder geschikt zou zijn voor die sport. De japon was namelijk van zijde, had een brede ceintuur en had een slank, maar vooral lang model tot laag op de kuit. Bovendien droeg de tennisster een platte hoed met brede rand, wat mij verre van ideaal lijkt tijdens het sporten.

Ongeacht of de kleding praktisch was of niet, het was in ieder geval duidelijk voor welke gelegenheden en klanten de kledingstukken bedoeld waren. Hirsch richtte zich op vrouwen uit de elite, die zich een uitgebreide garderobe konden veroorloven. Bovendien hadden zij voldoende geld en vrije tijd om visites te maken, te tennissen en gala’s en diners bij te wonen. Dat was lang niet voor iedereen weggelegd.

Dat wordt eens te meer duidelijk wanneer we de prijzen in de folder van Hirsch vergelijken met gemiddelde prijzen van voedingsmiddelen in 1930 en 1940 (bron: CBS). Zo kostte de ‘sportieve mantel’ van Hirsch in de folder f 25,- ( circa € 250,- in 1936. Bron: omrekentool van het IISG). De prijs van blouses varieerde van f 4,50 tot f 6,90. De duurste japonnen in de folder waren ‘pour madame’ en ‘pour rendre visite’, die allebei f 35,-. In dezelfde periode betaalden mensen gemiddeld voor thee zo’n 0,12 euro, koffie kostte tussen de 0,34 en 0,35 euro en ook kaas en hamlappen kostten gemiddeld nog geen euro (bron: CBS).

Hoe kan een folder van Hirsch als bron voor onderzoek gebruikt worden?

Een vraag die vaak wordt gesteld is wat we moeten met geschiedenis en oude spullen. Is het echt de moeite waard om bijvoorbeeld zo’n folder van Hirsch te bewaren? Natuurlijk is de folder relevant voor mijn onderzoek naar Hirsch, maar ook voor andere onderzoekers kan het een interessante bron vormen.

Allereerst is de folder uiteraard interessant voor modehistorici, doordat hij kleding toont die in de jaren dertig in de mode was. Omdat aan de hand van prijzen en namen van kledingstukken iets valt te zeggen over klanten en hun sociale leven is de folder ook een bruikbare bron voor consumptie- en sociale geschiedenis. Vormgeving, teksten en lettertypes kunnen relevant zijn voor onderzoek naar de geschiedenis van reclame in Nederland, zeker in vergelijking met overig reclamemateriaal van Hirsch en andere modehuizen. Wanneer bekend is dat voorouders klant waren bij Hirsch kan de folder bovendien door genealogen gebruikt worden om op te zoeken wat voor kleding voorouders droegen en wat die kostten. En zo is een ‘simpele’ folder van één enkel modehuis op vele vlakken een interessantere bron dan u wellicht op het eerste gezicht zou denken.

Meer foto’s van de folder van Hirsch vindt u op mijn Facebookpagina.

Meer weten?

Wilt u meer weten over het Amsterdamse modehuis Hirsch & Cie? Lees dan mijn boek over de geschiedenis van dit modehuis, dat is verschenen bij Uitgeverij Verloren.